Analogindex

cum

(archaic form COM, found in an inscr., COM PREIVATVD; in MSS. sometimes

quom

or

quum

), prep. with abl. [for skom, Sanscr. root sak, together; cf. sequor, and Gr. koinos, sun], designates in gen. accompaniment, community, connection of one object with another (opp. sine, separatim, etc.),

with, together, together with, in connection

or





company with, along with

;



sometimes also to be translated

and

.

In gen., Plaut. Am. prol. 95:

qui cum Amphitruone abiit hinc in exercitum

,

id. ib. prol. 125:

cum Pansā vixi in Pompeiano

,

Cic. Att. 14, 20, 4:

semper ille antea cum uxore, tum sine eā

,

id. Mil. 21, 55:

quibuscum essem libenter

,

id. Fam. 5, 21, 1; cf.:

cum quibus in ceteris intellegis afuisse

,

id. Sull. 3, 7:

si cenas hodie mecum

,

Hor. Ep. 1, 7, 70:

vagamur egentes cum conjugibus et liberis

,

Cic. Att. 8, 2, 3:

errare malo cum Platone, etc

.,

id. Tusc. 1, 17, 39:

qui unum imperium unumque magistratum cum ipsis habeant

,

Caes. B. G. 2, 3 et saep.—

In an expression of displeasure:

in’ hinc, quo dignus, cum donis tuis Tam lepidis

,

Ter. Eun. 4, 3, 9; cf. Plaut. Most. 2, 2, 33; Ter. And. 5, 4, 38; id. Eun. 1, 2, 73; id. Heaut. 4, 6, 7 al.—

In a designation of time with which some action concurs:

egone abs te abii hinc hodie cum diluculo?

Plaut. Am. 2, 2, 121; so,

cum primo luci

,

id. Cist. 2, 1, 58:

cras cum filio cum primo luci ibo hinc

,

Ter. Ad. 5, 3, 55; Cic. Off. 3, 31, 112; cf.:

cum primā luce

,

id. Att. 4, 3, 4; and:

cum primo lumine solis

,

Verg. A. 7, 130: cum primo mane, Auct. B. Afr. 62: cum mane, Lucil. ap. Diom. p. 372 P:

pariter cum ortu solis

,

Sall. J. 106, 5:

pariter cum occasu solis

,

id. ib. 68, 2; cf.:

cum sole reliquit

,

Verg. A. 3, 568 et saep.:

mane cum luci simul

,

Plaut. Merc. 2, 1, 31; v. simul: exiit cum nuntio (i. e.

at the same time with

, etc.), Caes. B. G. 5, 46; cf.: cum his nuntius Romam ad consulendum redit ( = hama toisde), Liv. 1, 32, 10:

simul cum dono designavit templo Jovis fines

,

id. 1, 10, 5; cf.:

et vixisse cum re publicā pariter, et cum illā simul extinctus esse videatur

,

Cic. de Or. 3, 3, 10.—

In designating the relations, circumstances, way, and manner with which any act is connected, by which it is accompanied, under or in which it takes place, etc.,

with, in, under, in the midst of, among, to, at

: aliquid cum malo suo facere, Plaut. Bacch. 3, 4, 4; cf.:

cum magnā calamitate et prope pernicie civitatis

,

Cic. Verr. 2, 1, 24, § 63:

cum summā rei publicae salute et cum tuā peste ac pernicie cumque eorum exitio, qui, etc

.,

id. Cat. 1, 13, 33:

cum magno provinciae periculo

,

Caes. B. G. 1, 10:

cum summo probro

,

Ter. And. 5, 3, 10: cum summo terrore hominum, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 24, 6:

cum summā tuā dignitate

,

Cic. Fin. 4, 22, 61:

cum bonā alite

,

Cat. 61, 19:

ferendum hoc onus est cum labore

,

Plaut. Am. 1, 1, 21; cf. Cic. N. D. 2, 23, 59:

multis cum lacrimis aliquem obsecrare

,

amid many tears

, Caes. B. G. 1, 20; cf.:

hunc ipsum abstulit magno cum gemitu civitatis

,

Cic. Verr. 2, 1, 19, § 49:

orare cum lacrimis coepere

,

Liv. 5, 30, 5:

si minus cum curā aut cautelā locus loquendi lectus est

,

Plaut. Mil. 3, 1, 6 Ritschl; so,

cum curā

,

Cic. Inv. 1, 39, 70; Sall. J. 54, 1; Liv. 22, 42, 5 et saep.; cf.:

cum summo studio

,

Sall. C. 51, 38:

cum quanto studio periculoque

,

Liv. 8, 25, 12 al.:

cum multā venustate et omni sale

,

Cic. Fin. 1, 3, 9:

summā cum celeritate ad exercitum rediit

,

Hirt. B. G. 8, 52:

maximo cum clamore involant

,

Plaut. Am. 1, 1, 89:

cum clamore

,

Liv. 2, 23, 8; 5, 45, 2:

cum clamore ac tumultu

,

id. 9, 31, 8; cf.:

Athenienses cum silentio auditi sunt

,

id. 38, 10, 4; 7, 35, 1:

illud cum pace agemus

,

Cic. Tusc. 5, 29, 83:

cum bonā pace

,

Liv. 1, 24, 3; 21, 24, 5:

cum bonā gratiā

,

Cic. Fat. 4, 7:

cum bonā veniā

,

Liv. 29, 1, 7; cf.:

cum veniā

,

Ov. Tr. 4, 1, 104; Quint. 10, 1, 72:

cum virtute vivere

,

Cic. Fin. 3, 8, 29; cf. id. ib. 2, 11, 34:

cum judicio

,

Quint. 10, 1, 8:

cum firmā memoriā

,

id. 5, 10, 54:

legata cum fide ac sine calumniā persolvere

,

Suet. Calig. 16:

spolia in aede… cum sollemni dedicatione dono fixit

,

Liv. 4, 20, 3.—

Attributively, with





subst

.



:

et huic proelium cum Tuscis ad Janiculum erat crimini

,

Liv. 2, 52, 7 Weissenb. ad loc.:

frumenti cum summā caritate inopia erat

,

id. 2, 12, 1; 2, 5, 2; 7, 29, 3.—

Cum eo quod, ut, or ne (in an amplification or limitation),

with the circumstance

or

in the regard that, on

or

under the condition, with the exception, that

, etc. (except once in Cic. epistt. not ante-Aug.).

Cum eo quod, with





indic

.



, Quint. 12, 10, 47 Spald.; 10, 7, 13; so,

cum eo quidem, quod, etc

.,

id. 2, 4, 30. —With





subj

.



:

sit sane, quoniam ita tu vis: sed tamen cum eo, credo, quod sine peccato meo fiat

,

Cic. Att. 6, 1, 7.—

With

ut

:

Antium nova colonia missa cum eo, ut Antiatibus permitteretur, si et ipsi adscribi coloni vellent

,

Liv. 8, 14, 8; so id. 8, 14, 2; 30, 10, 21; 36, 5, 3; Cels. 3, 22.—So with

tamen

:

cum eo tamen, ut nullo tempore is… non sit sustinendus

,

Cels. 3, 5





fin

.



; 4, 6





fin

.



—

With

ne

:

obsequar voluntati tuae cum eo, ne dubites, etc

.,

Col. 5, 1, 4:

cum eo, ne amplius quam has urant

,

Cels. 7, 22; and with

tamen

:

cum eo tamen, ne, etc

.,

id. 2, 17.—

Cum dis volentibus, etc.,

with God’s help, by the will of the gods

, sun theôi:

cum divis volentibus quodque bene eveniat mando tibi, Mani, etc

.,

Cato, R. R. 141, 1: volentibu’ cum magnis dis, Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38:

agite, cum dis bene juvantibus arma capite

,

Liv. 21, 43, 7; so,

cum superis

,

Claud. Cons. Stil. III. p. 174.—

Cum with an ordinal number (cum octavo, cum decimo, etc.) for our



—





fold



, in economical lang., of the multiplication of cultivated products:

ut ex eodem semine aliubi cum decimo redeat, aliubi cum quinto decimo

,

ten-, fifteenfold

, Varr. R. R. 1, 44, 1; so,

cum octavo, cum decimo

,

Cic. Verr. 2, 3, 47, § 112:

cum centesimo

,

Plin. 18, 10, 21, § 95; cf. with a





subst

.



:

cum centesimā fruge agricolis faenus reddente terrā

,

id. 5, 4, 3, § 24.—

With a means or instrument, considered as attending or accompanying the actor in his action (so most freq. anteclass., or in the poets and scientific writers): acribus inter se cum armis confligere, Lucil. ap. Non. p. 261, 6: effundit voces proprio cum pectore, Enn. ap. Serv. ad Verg. G. 2, 424: cum voce maximā conclamat, Claud. Quadrig. ap. Gell. 9, 13, 10:

cum linguā lingere

,

Cat. 98, 3:

cum suo gurgite accepit venientem (fluvius

),

Verg. A. 9, 816:

cum vino et oleo ungere

,

Veg. 1, 11, 8 et saep.:

terra in Augurum libris scripta cum R uno

,

Varr. L. L. 5, § 21 Müll.

In partic.

Completing the meaning of verbs.

With verbs of union, connection, and agreement: cum veteribus copiis se conjungere, Caes. B. G. 1, 37:

ut proprie cohaereat cum narratione

,

Auct. Her. 1, 7, 11:

(haec) arbitror mihi constare cum ceteris scriptoribus

,

id. 1, 9, 16:

from Publication digest https://ift.tt/3h4Ft9W